Kritische juridische analyse rapport Cohen door prof. Jan Brouwer

Het rapport Cohen over de Facebookrellen is verschenen (download hier). Jan Brouwer en Adriaan Wierenga van het Centrum voor Openbare Orde en Veiligheid schreven een scherpe juridische analyse. De analyse verscheen eerder in het Dagblad van het Noorden en op www.openbareorde.nl:

Het langverwachte onderzoeksrapport van de Commissie Cohen is uit. Het is een lijvige analyse geworden met in ieder geval nuttige aanbevelingen in de sfeer van de uitwisseling van kennis tussen specialisten en lokale bestuurders. Was dit overigens ook niet de bedoeling van de veiligheidsregio?

 

Helaas bevat het onderzoek ook halve waarheden, dat geldt vooral de juridische inhoud. De Commissie komt hier wel erg gemakkelijk tot bevindingen die burgemeester Bats vanavond in het raadsdebat in het nauw kunnen brengen.De Commissie geeft in Deelrapport 1 ‘Er is geen feest’ een opsomming van de openbare-ordebevoegdheden die aan de burgemeester toekomen. Het overzicht is samengesteld door iemand van de Politieacademie. Vervolgens stelt de Commissie vast dat burgemeester Bats deze instrumenten verkeerd heeft toegepast. Een van de door hem toegepaste bevoegdheden – de noodverordening – trok alleen maar meer mensen naar het ‘feest’, volgens de Commissie.

 

De Commissie ziet hier een causaal verband tussen de toeloop en de noodverordening dat er volgens ons niet is. De zon gaat niet op, omdat de haan kraait ondanks dat het moment samenvalt. Voor de extra toeloop bestaan andere, veel aannemelijkere, oorzaken.Een burgemeester kan bij (ernstige dreiging van) verstoring van de openbare orde tijdelijk de inhoud van het recht door middel van een noodverordening of noodbevel wijzigen. In de voorbereiding naar een ‘evenement’ kan de inzet van dergelijke juridisch instrumenten nuttig zijn. Bij risicowedstrijden in het betaalde voetbal krijgen supporters van de bezoekende club nog wel eens een stadsverbod. Daarvoor hadden wij vooraf gepleit. Die beslissing is echter niet genomen in de driehoek van Haren: de mankracht ontbrak.

 

De inzet van noodbevoegdheden heeft geen of weinig zin als de geest al uit de fles is. Als een grote groep zich niets gelegen laat liggen aan het Wetboek van strafrecht en overgaat tot het plegen misdrijven als openlijke geweldpleging, vernieling en mishandeling, dan is het weinig zinvol een noodbevoegdheid toe te passen. Aan een zodanig besluit zal de losgeslagen groep zich in dat stadium evenmin houden.Welke bevoegdheden Bats dan wel had moeten toepassen en op welke manier, blijf in nevelen gehuld. In een enkel geval doet de Commissie wel een suggestie, maar slaat ze de plank mis.

 

In het Hoofdrapport wordt bijvoorbeeld gesuggereerd dat Bats het model van Spijkenisse had moeten volgen: een beheerder van een site met ontoelaatbare activiteiten, moet zo snel mogelijk worden aangesproken en gesommeerd om de berichtgeving te verwijderen onder de dreiging van een last onder bestuursdwang. Lees het verbeuren van een som geld.

 

Mocht die bevoegdheid al bestaan – zij staat haaks op de vrijheid van meningsuiting – , de provider noch de beheerder van de site heeft zijn thuishaven in Haren. De wereld van de burgemeester houdt op bij de grenzen van zijn gemeente, de virtuele is iets ruimer.Als er sprake is van fysieke onlusten, dan is er maar een ding belangrijk: hoeveel manschappen staan de burgemeester ter beschikking om de orde feitelijk af te dwingen? Kon burgemeester Bats hierop voldoende invloed uitoefenen? Of was hier sprake van een onevenwichtig krachtenspel tussen de lokale burgemeester en de regionale politie?

 

J.G. Brouwer en A.J. Wierenga

Zie hier.